Wszystkie schroniska w Sudetach mają swoją historię i pozytywny klimat. Samo słowo schronisko kojarzy się przede wszystkim ze spartańskimi warunkami, niezbyt wysoką jakością usług i właściwie ostatecznością, jeśli chodzi o nocleg. Po części jest to prawda. Schroniska mogą być dobrym rozwiązaniem dla osób dbających o swoją kieszeń i portfel, ale nie do końca.
Obecne schronisko to nie jest bowiem chatka, gdzie można przenocować za darmo. Wręcz przeciwnie – przykładem może być chociażby Schronisko „Na Śnieżniku”, gdzie ciężko czasami znaleźć miejsce a i zapłacić za to trzeba słono. Tymczasem schronisko to tak naprawdę twór doskonale regulowany prawnie i przeznaczony do bardzo konkretnych celów. A zostało ono stworzone z prostych konstrukcji górskich, pustych i otwartych dla każdego, z miejscem na palenisko. Tak, by mogły służyć zagubionym lub potrzebującym pomocy. W tradycji górskiej schroniska nie były więc ani bazą hotelową, ani nie miały nic wspólnego z hotelarskim biznesem turystycznym.
Polskie prawo mówi, że aby coś nazywało się schroniskiem musi spełniać kilka warunków. Po pierwsze – musi znajdować się w dzikich ostępach. Może i dzikie ostępy to przesada, ale prawdą jest, że schronisko nie może znajdować się w obszarze zabudowanym. Dlaczego? Chodzi o to, by w razie potrzeby (np. zła pogoda, burza) mogło zapewnić schronienie osobom, które przebywają na szlaku turystycznym i potrzebują pomocy.
Dziś odchodzi się już od tego, a schroniska w sudetach stają się coraz bardziej komercyjne. Większość schronisk prowadzi obecnie nie tylko usługi noclegowe, ale także gastronomiczne i turystyczne. Znajdują się tam często punkty informacyjne i wypożyczalnie sprzętu. Niestety, prowadzi to do tego, że duża część obiektów, które są typowo nastawione na zarobek prowadzi schroniska, które w rzeczywistości są hotelami i restauracjami.
Schroniska w Sudetach – na dachu Polski
Niewątpliwą zaletą schronisk górskich jest to, że położone są bardzo wysoko. W samych tylko Sudetach znajduje się kilkanaście schronisk znajdujących się na wysokości przekraczającej 1000 m n.p.m. Zapewnia to doskonałe widoki na okolicę i różnorodność okalającej je roślinności. Większość z nich znajduje się w Karkonoszach, jedno w Masywie Śnieżnika i jedno w Górach Izerskich. Każde posiada swój urok i właściwie każde warte jest tego, by zatrzymać się w nim podczas górskich wędrówek. Niemniej jednak, poniżej znajduje się najlepsze pięć, które nie tylko mają najbogatszą historię, ale są też najbardziej popularne, a przez to najlepiej zaopatrzone.
Schronisko Dom Śląski na Przełęczy pod Śnieżką
Znajduje się na rekordowej wysokości 1400 m n.p.m. tuż przy turystycznym przejściu granicznym. Na obszarze tundry norweskiej (bardzo niskiej, szczeciniastej roślinności) i torfowisk. Budynek schroniska liczy sobie prawie sto lat i niegdyś służył nie tylko turystom ale także górskiemu pogotowiu ratunkowemu i straży granicznej. Bardziej zaawansowani amatorzy gór podczas pobytu w schronisku mogą skorzystać nie tylko z wejścia na Śnieżkę, gdzie prowadzą trzy szlaki: niebieski, czarny i czerwony, ale także z innych, równie popularnych szlaków górskich. Jeden z nich prowadzi do Karpacza, a dwa kolejne – do Harrachova i do Szpindlerowego Młyna. Kontakt telefoniczny: 75 6126700 lub 75 7535290, strona internetowa: www.domslaski.pl
Schronisko na Szrenicy
Znajdujące na wysokości 1362 m n.p.m. położone jest na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego. Na szczycie góry Szrenicy, w pobliżu Szklarskiej Poręby. Jest to jednocześnie największe wysokogórskie schronisko Sudetów. Podobnie jak „Dom Śląski” liczy sobie prawie 100 lat i ma bardzo bogatą historię – m.in. wielki pożar z 1972 roku, który na dwadzieścia lat wyłączył schronisko z użytku. Dziś, odbudowane, może zapewnić nawet 90 miejsc noclegowych, sale konferencyjne, jadalnie i bufet. Kontakt telefoniczny: 75 7526011, strona internetowa: www.szrenica.pl
Schronisko Strzecha Akademicka
To schronisko również położone jest na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego, na drodze z Karpacza na Śnieżkę. Jeśli chodzi o wysokość, to prawie dorównuje ono „Domowi Śląskiemu” i leży na wysokości 1258 m n.p.m. Dziś to ogromny i bardzo popularny ośrodek, mogący zaoferować schronienie 140 osobom. Mimo tego, dostępność noclegu jest dość ograniczona, a schronisko cieszy się sporo popularnością (szczególnie w sezonie). Kontakt telefoniczny: 75 7535275 lub 695 590 826, strona internetowa: www.strzechaakademicka.pl
Schronisko Samotnia
Kolejne „śnieżkowe” schronisko s Sudetach, choć mniejsze i liczące „tylko” 49 miejsc noclegowych. Niemniej jednak, ma pewną przewagę nad pozostałymi w postaci licznych okolicznych atrakcji i rozbiegu szlaków turystycznych. Dodatkowo, spragnieni nie tylko trekkingu, ale też wspinaczki górskiej mogą liczyć na lekki trening na ścianie wspinaczkowej znajdującej się w posiadaniu schroniska. Wieczorami uczestniczyć w przeglądach filmów o tematyce górskiej i pokazach przeźroczy, a okresowo uczestniczyć w zawodach narciarskich o „Puchar Samotni”. Kontakt telefoniczny: 791 566 569 lub 75 7619376, strona internetowa: www.samotnia.com.pl
Schronisko na Śnieżniku
Jedno z najstarszych schronisk w Polsce, położone na wysokości 1218 m n.p.m. Jego początki sięgają roku 1871, kiedy to ufundowała je zafascynowana wędrówkami górskimi królewna Marianna Orańska. Ciekawostką może być fakt, że schronisko bardzo długo zachowało swój pierwotny charakter. Dopiero w drugiej połowie zeszłej dekady, doprowadzono do obiektu elektryczność zasilaną dzisiaj przez wyłączną elektrownie wodną. Trasa z tego schroniska na Śnieżnik i z powrotem zajmuje około 1,5 godziny. Do ciekawych tras zaliczają się szlaki prowadzące na Czarną Górę (2 godziny) lub do Jaskini Niedźwiedziej (1 godzina w jedną stronę). Kontakt telefoniczny: tel. 74 8135130 lub 501 631 134, strona internetowa: www.schroniskonasniezniku.eu
Pozostałe schroniska w Sudetach, które znajdują się powyżej granicy 1000 m n.p.m. to: „Odrodzenie”, „Na Hali Szrenickiej”, „Pod Łabskim Szczytem”, „Na Stogu Izerskim”, „Na Przełęczy Okraj”, „Nad Łomniczką”.
