Po górach
  • Relacje z wypraw
  • Opisy szlaków
  • Porady
21 kwietnia 2021
Jura Krakowsko-Częstochowska, Relacje z wypraw

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska
21 kwietnia 2021
Jura Krakowsko-Częstochowska, Relacje z wypraw

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, zwana również Wyżyną lub Jurą Krakowsko-Częstochowską obejmuje obszar między Krakowem, a Wieluniem. Tworzy zwężający się ku północy pas o długości 160 km, średniej szerokości 20 km i przeciętnej wysokości 850 m. Miejscami sięga 400 – 500 m.n.p.m. (Góra Zborów, Góra Janowskiego, Skałka).

O niepowtarzalnym uroku Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej decyduje przepiękny, zróżnicowany krajobraz ze skalistymi wzgórzami, ostańcami, malowniczymi wąwozami i bogata roślinność. Rzeźba terenu została ukształtowana wiele milionów lat temu. W wyniku procesów krasowych powstały liczne formy powierzchniowe i podziemne. Charakterystyczne dla Wyżyny są przedziwnie nieraz ukształtowane skały wapienne. Osobliwość tworzą ostańce lub grupy skalne: grzebienie, iglice, bramy, dziurawce itp. Ich kształty przywołują często obraz postaci ludzi, zwierząt, przedmiotów. Czasem skalne krajobrazy wyglądają jak zaklęte miasta.

Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej

Charakterystycznym elementem krajobrazu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej są jaskinie. Jest ich tu około 900, a więc ponad połowa znanych w Polsce. Największe ich zgrupowania znajdują się w okolicach Ojcowa, Strzegowej, Trzebniowa, w Dolinie Wiercicy, Sokolich Górach oraz okolicach Działoszyna. Najgłębszymi jaskiniami Jury Krakowsko-Częstochowskiej są: Studnisko w Sokolich Górach (75,5 m), Januszkowa Szczelina koło Rabsztyna (57 m), Szczelina Piętrowa kolo Niegowej (45 m) i Wiercica kolo Potoku Złotego (37 m). Najdłuższymi jaskiniami są: system jaskiniowy Szachownica koło Działoszyna (ok. 1000 m), Jaskinia Wierzchowska Górna kolo Ojcowa (ok. 700 m) i Nietoperzowa w Łazach (376 m). Niewiele jaskiń udostępnionych jest do zwiedzania. Wśród nich najbardziej znaną jest Grota Łokietka w Ojcowie oraz Jaskinia Wierzchowska Górna.

Przełom rzeki Warty

Atrakcją Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej są też przełomy rzek przez wapienne skały. Należy do nich malowniczy przełom Warty pod Mstowem. Rzeka wykorzystała tu obniżenie wytworzone przez wody lądolodu. Warta rozgranicza Płaskowyż Częstochowski od Wyżyny Wieluńskiej. Płynie wśród wysokich na ok. 40-60 m wzgórz jurajskich o stromych, często skalistych stokach. Dno doliny jest przeważnie płaskie, pokryte łąkami. Inny charakter ma przełom Warty pod Działoszynem mający kształt wielkiej podkowy. Na zalesionych zboczach występują w wielu miejscach wapienne wychodnie. Warta płynie przez Wyżynę Wieluńską efektownymi łukami i pod Krzeczowem tworzy kolejny przełom, tym razem przez polodowcową morenę.

Krajobraz Jury Krakowsko-Częstochowskiej

Na Wyżynie Częstochowskiej dominują formy skalne rozmieszczone na wierzchowinach licznych pagórków. Doliny są znacznie płytsze, uboższa sieć rzeczna. Wiele jest wzniesień będących doskonałymi punktami widokowymi, wiele przepięknych, pełnych uroku zakątków. Inny zupełnie jest krajobraz Wyżyny Wieluńskiej, zajmującej najmniej wzniesiony obszar. Ostańce wapienne występują głównie w okolicach Działoszyna i Wężów. Bardziej zróżnicowany jest krajobraz w paśmie Wzgórza Raciszyńskiego, w rejonie wzgórz Opatowa i Rębielic Królewskich oraz w paśmie wzgórz Kamyka.

Środowisko geograficzne

Środowisko geograficzne jest bardzo zróżnicowane. Są tu nawet obszary piaszczyste, z największą osobliwością Europy Środkowej – Pustynią Błędowską, zajmującą obszar 32 km2. Różne gleby, a co z tego wynika – różne warunki siedliskowe. Sąsiadują ze sobą gatunki charakterystyczne dla całej Europy, dla klimatu suchego i wilgotnego, dla gór i stepów. Zachowało się też wiele reliktów z poprzednich okresów klimatycznych. Występują tu m.in. rośliny kserotermiczne i naskalne murawy wapienne. Wśród lasów najbardziej charakterystyczna jest buczyna karpacka i sudecka. Aby zachować bogactwo gatunków roślin i zwierząt w ich naturalnym środowisku oraz ocalić unikalny w skali kraju teren o wielkich walorach przyrodniczych i krajobrazowych, jakim jest Wyżyna, utworzono tu szereg rezerwatów przyrody oraz Ojcowski Park Narodowy i Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych.

Orle Gniazda

Dodatkową atrakcją Wyżyny są zamki warowne tzw. „Orle Gniazda” wzniesione z kamienia wapiennego na szczytach wapiennych wzgórz, wkomponowane przepięknie w otaczające je skały. Nazwano je Orlimi Gniazdami, gdyż tak jak gniazda orłów były przyczepione do szczytów skał. Powstały głównie za czasów Kazimierza Wielkiego. Tworzyły linię zamków i strażnic obronnych na granicy państwa między Małopolską, a Śląskiem. Niestety, poza Wawelem, Pieskową Skałą, Będzinem i Jasną Górą, oglądać możny tylko ruiny. Najbardziej okazałą ruiną jest zamek Ogrodzieniec w Podzamczu. Przyczyną upadku większości zamków w XVII i XVIII w. była głównie degradacja polityczna i ekonomiczna Polski pogłębiona rozbiorami oraz najazdami szwedzkimi. Średniowieczne budowle opuszczano na rzecz wygodniejszych pałaców. Stare budowle rozbierano częściowo wykorzystując kamień do budowy dróg czy kościołów.

Ogrodzieniec

Mimo, że z warowni tych zostało tak niewiele, warto je zobaczyć. Nawet teraz można docenić ich niegdysiejszą wielkość. Każda z nich ma swoją historię, tę prawdziwą i tę legendarną. Wiele z nich ma swojego ducha – złego pana albo białą damę.

Szlakiem Orlich Gniazd

Wzdłuż linii zamków i wież obronnych od Krakowa do Częstochowy wytyczono niezwykle atrakcyjny szlak turystyczny pozwalający poznać zabytki architektury i najpiękniejsze krajobrazy Wyżyny. Nazwano go Szlakiem Orlich Gniazd. Prowadzi on przez Kraków, Ojców, Olkusz, Rabsztyn, Klucze, Bydlin, Smoleń, Pilicę, Ogrodzieniec, Podlesice, Bobolice, Mirów, Ostrężnik, Potok Złoty, Olsztyn do Częstochowy. Jego przedłużeniem jest szlak Jury Wieluńskiej wiodący przez najciekawsze zakątki Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej od Częstochowy do Wielunia. Oba szlaki są oznaczono kolorem czerwonym.

Turystyka na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska jest też wykorzystywana jako teren szkoleniowy dla przyszłych alpinistów. Najbardziej popularne wśród nich są Skałki Rzędkowickie i Skałki Podlesickie. W Podlesicach, w okresie wakacyjnym od wielu lat organizowane są kolonie i obozy sportowe dla dzieci i młodzieży. Aby poznawać Wyżynę można przyjechać tu na wczasy, na wycieczkę samochodową lub rowerową. Można też zwiedzać ją konno korzystając z usług ośrodków jeździeckich, a nawet podziwiać ją z lotu ptaka. Najlepiej jednak poznać tą krainę wędrując po niej pieszo. Wtedy można dokonać najciekawszych odkryć. Te same miejsca mają w różnych porach roku zdecydowanie odmienny wygląd. Zawsze jednak są piękne. Tu, obcując z przyrodą możemy odpocząć od zgiełku dnia codziennego.

Na podstawie wędrówek własnych i biuletynu „Wyżyna Krakowsko-Częstochowska Zaprasza”

Góra Janowskiego Góra Zborów Ogrodzieniec Ojców Ojcowski Park Narodowy Orle Gniazda Podlesice Przełom Warty Pustynia Błędowska Rzędkowice Skałka Studnisko Szachownica

Poprzedni artykułKarkonosze - masyw górski SudetówKarkonosze

Ostatnie wpisy

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska21 kwietnia 2021
Karkonosze – masyw górski Sudetów6 kwietnia 2021
Z Ustrzyk Górnych przez Szeroki Wierch na Tarnicę do Wołosatego5 marca 2021
Bieszczady, czyli najdziksze polskie góry19 września 2020
Tatrzańskie schroniska – historia i ciekawostki22 maja 2020

NUMER RATUNKOWY GOPR

GOPR
601 100 300

POLECAMY

GOPR
Wakacyjny wypoczynek dzieci i młodzieży w górach. Ciekawe oferty i propozycje wyjazdów na kolonie i obozy w górach.

Po górach

Wędrówki po górach to blog dla tych, którzy kochają góry i uwielbiają po nich chodzić. Znajdziecie tu opisy szlaków, relacje z wypraw, a także porady dla początkujących wędrowników.

Kategorie

  • Bieszczady
  • Jura Krakowsko-Częstochowska
  • Opisy szlaków
  • Porady
  • Relacje z wypraw
  • Schroniska górskie
  • Sudety
  • Tatry Polskie
  • Tatry Słowackie

RSS Zwiedzamy Polskę

  • Atrakcje Kazimierza Dolnego – co warto zobaczyć
    Atrakcje Kazimierza Dolnego od wielu lat przyciągają turystów. Kazimierz Dolny od przełomu XIX i XX wieku jest jednym z najsłynniejszych miasteczek na Lubelszczyźnie i w Polsce. Można w nim uczestniczyć w wydarzeniach kulturowych oraz poznawać sztukę w galeriach, których jest ponad 60. Posiada jednak wiele zabytków architektonicznych i krajobrazowych dzięki, którym w 1994 r. został […]
  • Kazimierz Dolny – miasto artystów
    Kazimierz Dolny, wchodzący w skład trójkąta turystycznego Lubelszczyzny, znany jest nie tylko ze swoich malowniczych krajobrazów i niepowtarzalnej architektury, ale również jako zagłębie artystyczne. Od zawsze przebywali tu i tworzyli wybitni artyści, a od wielu lat odbywają się w nim wydarzenia kulturowe, co dodatkowo przyciąga turystów. Kazimierz Dolny – lubelskie zagłębie sztuki Kazimierz Dolny położony […]
  • Mazury – jeden z najpiękniejszych regionów Polski
    Mazury są jednym z najpiękniejszych regionów Polski. Zaskakują nie tylko pod względem zapierających dech w piersiach krajobrazów. Przyciągają turystów ciszą, czystym powietrzem i niesamowitą naturą. Interesujące jest pochodzenie nazwy „Mazury”. Wzięło się ono od przedrostka „maz-” czyli dawniej „smolić”, a z przyrostkiem „-ur” powstało określenie na smolarzy, zamieszkujących gęsto zalesione lasy w tym regionie. Kraina Tysiąca Jezior Ukształtowanie […]
  • Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu
    Zamek Ogrodzieniec to wprawdzie ruiny, ale ze względu na swoje położenie, wielkość i stan zachowania są one niezwykle interesującym obiektem, na polskiej liście zamków. Potężna budowla położona jest na szczycie góry Aleksandra Janowskiego (504 m n.p.m.) we wsi Podzamcze na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. To największa z warowni określanych wspólnym mianem Orlich Gniazd. Po ujrzeniu jej imponujących […]
  • Zamek krzyżacki w Bytowie
    Bytów to największe miasto na Pojezierzu Bytowskim, a zamek krzyżacki w Bytowie jest najważniejszą atrakcją miasta. Cała okolica ma niezwykle urozmaiconą rzeźbę z głę­bokimi rynnami polodowcowymi rozdzielonymi wzniesieniami morenowymi. Na południe od Bytowa w okolicach wsi Rekowo wznosi się najwyższa morena całego pojezierza z kulminacją Siemierzyckiej Góry (256 m n.p.m.). Ziemia bytowska Na prze­strzeni wieków […]
© 2012 - 2020 Wszelkie prawa zastrzeżone. www.po.gorach.com.pl